NASA’nın Mars helikopteri, Ingenuity, temmuz ayında fırlatılmaya hazırlanıyor. Ingenuity, başka bir dünyada motorlu uçuşu ilk kez test edecek olan araçtır. Ancak bu görevin asıl yıldızı Perseverance (Azim) robotudur. Perseverance, NASA’nın Mars 2020 misyonunun bir parçasıdır ve bilim adamlarının Mars’ta hayatın mümkün olup olmadığını belirlemelerine yardımcı olması için tasarlanmıştır.
Ingenuity, Perseverance‘ın karnında yolculuk yapacaktır, onu koruması için bir kalkanla kaplı olacaktır. Mars’ta uygun bir noktada, Perseverance‘ın altındaki kalkan düşecektir. Ardından helikopter, yüzeye çıkması için güvenli bir şekilde serbest bırakılacaktır.
Uçuşun; Cape Canaveral Air Force Station, Florida’dan 22 Temmuz 2020 – 11 Ağustos 2020 tarihleri aralığında yapılması, inişin ise 18 Şubat 2021 tarihinde Mars’ta bulunan Jezero Krateri’ne yapılması planlanmaktadır.
Mars’ı nasıl keşfedecek?
Birincil görev planı 30 günlük bir süre boyunca en az bir uçuşu içermektedir, ancak bu süre uzatılabilir. Perseverance robotu 23 yerleşik kameradan bazılarını kullanarak helikopterin uçuş denemelerini izleyecektir.
The flight model of NASA’s Ingenuity Mars Helicopter, Credit:
NASA/JPL-Caltech
İlk uçuş için helikopter yerden yaklaşık 300 metre uzaklaşacak ve sonrasında yere inecektir. Bu da Mars’ın son derece ince atmosferindeki ilk motorlu uçuş olacağı için önemli bir adım olacaktır. Bundan sonra, ekip kademeli olarak daha uzak mesafede ve daha yüksek irtifada ek deneysel uçuşlar yapmaya çalışacaktır.
Maksimum 90 saniye sürecek uçuştan sonra helikopterin altındaki lityum iyon pilinin şarj edilmesi gerekecektir.
NASA/JPL-Caltech
Şarj etme işlemi doğrudan rotor kanatlarının üzerine monte edilmiş bir güneş paneli ile gerçekleştirilecektir. Güneş paneli, lityum-iyon pillerini şarj edecek ve Mars günü başına 90 saniyelik bir uçuş için yeterli enerji sağlayacaktır.
Tam bir şarjın tamamlanması bütün bir Mars gününü alacak ve sıcaklığın -100 °C’ye düşebileceği soğuk bir Mars gecesinde uçağın elektroniklerini sıcak tutmak için depolanan gücün üçte ikisi gerekli olacaktır.
MARS HELİKOPTERİ NELERDEN OLUŞUYOR?
Helikopterin, Mars 2020 gezgini (Perseverance) ve Mars yörüngeleri aracılığıyla Dünya ile konuşabilmesi için antenleri vardır. İnce Mars atmosferinde havalanabilmesi için üzerinde karbon fiber köpük çekirdekli pervane kanadı bulunmaktadır. Helikoptere güç sağlaması için pil konulmuştur. Uçuştan sonra inmesine yardımcı olması için Karbon fiber tüplerden yapılmış ultra hafif bacaklar kullanılmıştır. Helikopterin ne kadar hızlı ve hangi yöne gittiğine dair veri toplaması için sensörler, helikopterin görmesine yardımcı olması için ise kameralar konulmuştur.
Helikopter, aviyonikler olarak adlandırılan havacılık elektroniklerinden de oluşmaktadır. Bunlara kısaca aracın beyinleri de diyebiliriz. Helikopterin çalışmasına ve hareket etmesine yardımcı olurlar. Vücut, hassas elektronikleri sıcak tutmak ve soğuk Mars gecelerinde hayatta kalmak için yalıtım ve ısıtıcılara sahiptir. Üzerinde bulunan güneş paneli ise, pilin şarjlı kalmasına yardımcı olacaktır.
GÖREV HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKEN BEŞ ŞEY
- Başka bir gezegendeki ilk motorlu uçuş olacaktır.
- Helikopter; Mars’a giderken Perseverance robotunun altında saklanacak kadar hafif ve güçlü bir şekilde, yüzeye geldikten sonra da Mars’ın kötü şartlarında hayatta kalabilecek bir şekilde üretilmiştir.
- İnce Mars atmosferinde kalkış yapacak kadar güçlüdür.
- Helikopter 90 saniyeye kadar uçabilir. (Wright Kardeşler’in yapmış olduğu ilk motorlu uçağın 12 saniyelik uçuşuna kıyasla bu da küçük bir başarı değildir.)
- Helikopter, insan kontrolü olmadan, kendi başına uçmaktadır.
NASA’NIN MARS 2020 MİSYONU ASLINDA NEDİR?
Mars 2020 Perseverance Rover misyonu, aslında Mars’ın insan keşfine hazırlanmanın bir yolu olarak Ay’a yapılan misyonları içeren daha büyük bir programın parçasıdır.
Bu program çerçevesinde astronotlarının 2024 yılına kadar Ay’a yeniden gönderilmesiyle görevlendirilen NASA, 2028 senesine kadar sürecek Artemis Ay keşif planlarıyla birlikte Ay’da ve çevresinde sürekli bir insan varlığı kurmayı hedeflemektedir.
Yelda GÜNDEĞER
